Έγκαυμα ονομάζουμε κάθε είδους θερμική καταστροφή του δέρματος είτε αυτή προέρχεται από υπερβολική θέρμανση, είτε από επίδραση χημικών παραγόντων, είτε από υπερβολικό ψύχος, είτε, επίσης, μετά την επίδραση ηλεκτρικού ρεύματος το οποίο μπορεί να προκαλέσει σημαντικές τοπικές και συστηματικές αλλοιώσεις του δέρματος αν είναι υψηλής τάσης. Επειδή το έγκαυμα συνοδεύεται τις περισσότερες φορές και από άλλα προβλήματα που σχετίζονται με αυτό, η αντιμετώπισή του δεν πρέπει ποτέ να είναι επιπόλαιη, έστω και αν θεωρούμε ότι δεν έχουμε κάτι σοβαρό.

Τα εγκαύματα χωρίζονται σε 3 κατηγορίες ανάλογα με το βάθος τους:

•           1ου βαθμού εγκαύματα, που η βλάβη εκτείνεται μονάχα στην επιδερμίδα δηλαδή στην ανώτατη στοιβάδα του δέρματος (πχ τα εγκαύματα από την ηλιακή ακτινοβολία)

•           2ου βαθμού εγκαύματα, όπου η βλάβη εκτείνεται εκτός από τις ανώτερες και στις μεσαίες στοιβάδες του δέρματος και συνήθως με την κατάλληλη αγωγή επουλώνονται εντός τριών εβδομάδων.

•           3ου βαθμού εγκαύματα, όπου η καταστροφή του δέρματος στην περιοχή είναι ολική.

Τα περισσότερα θύματα εγκαυμάτων ζητούν το ίδιο πράγμα: να γιατρευτούν τα εγκαύματά τους, να ανακουφιστούν από τον πόνο και να εξαφανιστούν οι ουλές τους. Στην ουσία θέλουν να επιστέψουν στους προηγούμενους ρυθμούς της ζωής τους. Για σχετικά ελαφρά εγκαύματα η πλήρης αποκατάσταση είναι δεδομένη. Ωστόσο για πιο σοβαρές περιπτώσεις η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι πολύ αργή και επώδυνη. Μπορεί να αλλάξει τη ζωή του ατόμου για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για άτομα τα οποία υπέστησαν εγκαύματα σε ποσοστό μεγαλύτερο του 30% της συνολικής επιφάνειας του σώματός τους, η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 2 χρόνια.

Η ιατρική αντιμετώπιση των εγκαυμάτων σε ορισμένες περιοχές του σώματος όπως τα χέρια, τα πόδια, το πρόσωπο και τα γεννητικά όργανα, απαιτεί ιδιαίτερες τεχνικές, ώστε να αποφευχθούν λειτουργικές ανωμαλίες και η αποκατάσταση της περιοχής να μη συνοδεύεται από άλλα προβλήματα.

Η αντιμετώπιση ενός εγκαύματος χωρίζεται σε 2 φάσεις: στην οξεία φάση και στην επανορθωτική φάση. Στην πρώτη είναι σημαντικό να χρησιμοποιηθούν ειδικά φάρμακα και ουσίες τις πρώτες ώρες μετά το έγκαυμα ώστε να μην μολυνθεί η περιοχή. Επίσης είναι πιθανό να χρειαστεί να αφαιρεθούν κάποιες περιοχές όπου έχει μείνει μόνο κατεστραμμένος ιστός και να αντικατασταθεί το δέρμα με δερματικά μοσχεύματα ώστε να εξυπηρετηθούν και λειτουργικοί αλλά και αισθητικοί λόγοι.

Στη δεύτερη φάση οι ουλές που θα δημιουργηθούν θα καλυφθούν με δερματικά μοσχεύματα από άλλα σημεία του σώματος για να ολοκληρωθεί η αποκατάσταση της περιοχής. Με τη βοήθεια αυτών των επεμβάσεων, οι οποίες γίνονται σταδιακά και μπορεί να είναι περισσότερες από μια, καθώς και με τη χρήση ειδικών επιθεμάτων σιλικόνης και πιεστικών επιδέσμων, υπάρχει δυνατότητα να βελτιωθεί σημαντικά το δέρμα που υπέστη έγκαυμα, τόσο από αισθητική, όσο και από λειτουργική άποψη. Η συνεργασία μεταξύ του ασθενούς και του γιατρού που έχει αναλάβει την επανόρθωση της περιοχής μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια. Οι θεραπείες των ουλών που έχουν δημιουργηθεί, συνήθως διαρκούν αρκετούς μήνες ειδικά σε ασθενείς που ακόμη αναπτύσσονται.

Το πρώτο βήμα είναι να κανονίσει ο ασθενής μια συνάντηση με το γιατρό του. Η επικοινωνία και η συνεργασία είναι πολύ σημαντικά στοιχεία για την επίτευξη του τελικού επιθυμητού αποτελέσματος. Πρέπει ο ασθενής να εκφράσει τις επιθυμίες και τις προσδοκίες του και ο γιατρός να του εξηγήσει τι πρέπει να περιμένει από τη θεραπεία και κυρίως πόσο θα διαρκέσει. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης αυτής ο γιατρός:

•           Θα ζητήσει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό συμπεριλαμβάνοντας και προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις και φαρμακευτικές αγωγές που έχουν ακολουθηθεί.

•           Θα συστήσει μια σειρά από εξετάσεις για να διαπιστώσει τη φυσική κατάσταση του ασθενούς.

•           Θα εξηγήσει τις πιθανές επιπλοκές και τους κινδύνους που υπάρχουν σε μια τέτοια επέμβαση.

Επίσης ο γιατρός θα δώσει οδηγίες για την προετοιμασία για το χειρουργείο, για τον καθαρισμό και την υγιεινή του δέρματος μέχρι την επέμβαση καθώς και συμβουλές υγιεινής διαβίωσης (περιορισμός καπνίσματος, κατανάλωσης αλκοόλ καθώς και λήψης συγκεκριμένων φαρμακευτικών ουσιών).

Ο ιδανικός υποψήφιος συνειδητοποιεί ότι οι ουλές από τα έγκαυμα δεν μπορούν να εξαφανιστούν αλλά με τη βοήθεια της επιστήμης μπορεί να γίνουν πολύ πιο δυσδιάκριτες και να αποκατασταθούν βασικές λειτουργίες που θα ήταν αδύνατες χωρίς τη χειρουργική επέμβαση.

Το δέρμα μας εγκλωβίζει μέσα μας θερμότητα. Γι’ αυτό και σε περίπτωση εγκαύματος πρέπει να κρατήσουμε το σώμα ζεστό τυλίγοντάς το με μια κουβέρτα. Επίσης ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος, πρέπει να γίνεται αναπλήρωση των υγρών που χάνονται από την καταστροφή του δέρματος.

Το δέρμα αποτελεί, τέλος, μια ασπίδα ενάντια στην είσοδο μικροβίων στον οργανισμό. Γι’ αυτό και σε περίπτωση εγκαύματος, ο οργανισμός μας είναι πολύ ευαίσθητος σε λοιμώξεις. Σε περίπτωση εγκαύματος λοιπόν η άμεση ιατρική επέμβαση και η αποκατάσταση της περιοχής είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Περισσότερο από 2 εκατομμύρια εγκαύματα συμβαίνουν κάθε χρόνο μόνο στις ΗΠΑ από τα οποία 200 χιλιάδες, απαιτούν εισαγωγή σε ένα εξειδικευμένο κέντρο εγκαυμάτων. Κάθε χρόνο πάνω από 20 χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από επιπλοκές λόγω εγκαύματος.

Σε κάθε περίπτωση, η ιατρική συνδρομή είναι πολύτιμη σε κάθε περίπτωση και απολύτως αναγκαία όταν το έγκαυμα δεν είναι πολύ περιορισμένης έκτασης και πλήρως ελεγχόμενο.