Οι συγγενείς ανωμαλίες της άκρας χειρός αποτελούν εκ γενετής παραμορφώσεις του χεριού και προκαλούν προβλήματα τόσο στην ομαλή του ανάπτυξή του όσο και στην απρόσκοπτη λειτουργία του. Οι περισσότερες από αυτές τις παραμορφώσεις μπορούν να διορθωθούν σε πολύ νεαρή ηλικία, μερικές φορές κατά τη βρεφική περίοδο και άλλες σε ηλικία δυο ή τριών ετών, επιτρέποντας τη φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία του χεριού που έχει το πρόβλημα.

Μια από τις πιο συχνές εκ γενετής ανωμαλίες αυτού του είδους είναι η συνδακτυλία (δυο ή περισσότερα δάκτυλα ενωμένα μεταξύ τους). Η πάθηση αυτή είτε αφορά την ένωση των δακτύλων με δέρμα είτε – σε πιο σπάνιες περιπτώσεις – και με κοινά οστά. Με την κατάλληλη επέμβαση τα ενωμένα δάκτυλα διαχωρίζονται και τοποθετούνται δερματικά μοσχεύματα για να καλυφθούν οι περιοχές από τις οποίες λείπει δέρμα μετά την τομή ανάμεσα στα δάκτυλα.

Άλλες συχνές συγγενείς ανωμαλίες περιλαμβάνουν μικρά σε μήκος, απόντα ή παραμορφωμένα δάκτυλα , μη λειτουργικούς τένοντες καθώς και ανωμαλίες των νεύρων ή των αγγείων. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις οι ανωμαλίες μπορούν να αντιμετωπιστούν χειρουργικά και να επιτευχθεί σημαντική βελτίωση.

Οι πιο συχνές επεμβάσεις που επιτελούνται στην άκρα χείρα είναι αυτές για την επανόρθωση μετά από τραύμα, που περιλαμβάνουν μερική ή ολική καταστροφή τενόντων, νεύρων, αγγείων και αρθρώσεων, κατάγματα οστών, εγκαύματα, θλαστικά τραύματα και τραυματισμούς του δέρματος. Με μια σειρά από νέες τεχνικές μπορεί να αποκατασταθεί η λειτουργικότητα του χεριού και ταυτόχρονα να διορθωθεί η εξωτερική του εμφάνιση ακόμα και μετά από σοβαρές βλάβες. Επίσης πρέπει να γνωρίζετε ότι μερικοί τραυματισμοί μπορεί να απαιτήσουν αρκετές επεμβάσεις καθώς και πολύμηνη φυσιοθεραπεία προκειμένου να επιτευχθεί το προσδοκώμενο αποτέλεσμα.

Οι πιο συχνές τεχνικές περιλαμβάνουν:

• Χρήση μοσχευμάτων: Η μεταφορά δέρματος, οστών, νεύρων, ή άλλων ιστών από ένα υγιές τμήμα του σώματος προς επιδιόρθωση ενός τραυματισμένου τμήματος.

• Χρήση κρημνών: Η μεταφορά δέρματος μαζί με το υποκείμενο λίπος, αγγείων και μυών από ένα υγιές μέρος του σώματος στο σημείο τραυματισμού, η κάλυψη εκτεθειμένων ανατομικών στοιχείων και η αποκατάσταση της λειτουργικής συνέχειας των ιστών.

• Τεχνικές επανασυγκόλησης τμημάτων του χεριού ή ολόκληρης της άκρας χειρός με τη χρήση μικροχειρουργικών τεχνικών: Οι τεχνικές αυτές επιτελούνται με τη χρήση υψηλής μεγέθυνσης, και απαιτούν ιδιαίτερη χειρουργική ακρίβεια και ειδική εκπαίδευση εκ μέρους του χειρουργού.

Μέσα από τον καρπό στην περιοχή της παλάμης διέρχονται τένοντες που είναι υπεύθυνοι για την κάμψη των δακτύλων. Οι τένοντες αυτοί βρίσκονται μέσα σε ένα είδος “σωλήνα” που ονομάζεται καρπιαίος σωλήνας. Από το σωλήνα αυτό διέρχεται και το σημαντικότερο νεύρο για την κίνηση του χεριού που ονομάζεται μέσο νεύρο. Το νεύρο αυτό μπορεί να υποστεί ζημιά αν ασκηθεί υπερβολική πίεση (λόγω ασθένειας, τραυματισμού, κατακράτησης υγρών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή συνεχούς εντατικής χρήσης) και να μουδιάζει το χέρι ή να μην μπορούμε να λυγίσουμε τα δάκτυλα.

Η πάθηση αυτή ονομάζεται σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα και αντιμετωπίζεται εύκολα στα αρχικά της στάδια (με τη χρήση νάρθηκα τις ώρες του ύπνου για να εμποδίζεται η κάμψη του καρπού) ή με επέμβαση σε πιο προχωρημένο στάδιο (χειρουργική διάνοιξη του σωλήνα και αποσυμφόρηση της πίεσης του νεύρου). Μετά την επέμβαση πρέπει να χρησιμοποιείται νάρθηκας για μερικές εβδομάδες προκειμένου να κρατιέται σταθερός ο καρπός.

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα αποτελεί μια πάθηση που προκαλεί την παραμόρφωση των αρθρώσεων της άκρας χείρας, που εμποδίζει την ομαλή λειτουργία του χεριού και συχνά προσβάλλει και άλλα τμήματα του ανθρώπινου σώματος. Συχνά παραμορφώνει και τις αρθρώσεις των δακτύλων προκαλώντας ανώμαλη κλίση των δακτύλων στα πλάγια προκαλώντας και αντιαισθητικό αποτέλεσμα εκτός από τη δυσκολία κίνησης. Όπως και παραπάνω, η πάθηση αντιμετωπίζεται εύκολα στα αρχικά της στάδια (με τη χρήση νάρθηκα τις ώρες του ύπνου για να εμποδίζεται η κάμψη του καρπού) ή με επέμβαση σε πιο προχωρημένο στάδιο (αφαίρεση περισσού ιστού από την περιοχή, αποκατάσταση των τενόντων και μεταμόσχευση τεχνητών αρθρώσεων).

Με την επέμβαση βελτιώνεται σε σημαντικό βαθμό η λειτουργικότητα του χεριού και διορθώνεται η εξωτερική του εμφάνιση.

Κατά την περίοδο μετά την επέμβαση είναι σημαντικό να γνωρίζουμε κάποια πράγματα τα οποία θα βοηθήσουν στην ομαλότερη επούλωση και αποκατάσταση:

• Ο τύπος και η βαρύτητα της επέμβασης αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για το πόσο χρονικό διάστημα το χέρι πρέπει να μείνει ακίνητο και το πόσο σύντομα θα επιστρέψει ο ασθενής στις καθημερινές του ασχολίες.

• Το χέρι αποτελεί ένα πολύ ευαίσθητο τμήμα του σώματος και για το λόγο αυτό μπορεί να υπάρχει αρκετός πόνος κατά τη μετεγχειρητική περίοδο.

• Ο χειρουργός συνταγογραφεί την κατάλληλη αναλγητική θεραπεία, ώστε να μειώσει το επίπεδο του πόνου.

• Συχνά είναι αναγκαία η φυσιοθεραπεία (μασάζ, χρήση νάρθηκα, ηλεκτρικός ερεθισμός των νεύρων και επίδεση) για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την επέμβαση.